I. MÔ TẢ GIẢI PHÁP ĐÃ BIẾT
Hoạt động ngoài trời là hoạt động quan trọng với trẻ mầm non vì thông qua các hoạt động vui chơi ngoài trời sẽ giúp trẻ phát triển trí tuệ, thể chất, tình cảm qua đó nhằm phất triển toàn diện nhân cách cho trẻ. Đối với trẻ hoạt động ngoài trời là hoạt động không thể thiếu vì trẻ được hít thở không khí trong lành ,được quan sát thế gới xung quanh, khám phá những điều mới lạ từ thiên nhiên, giúp trẻ tăng thêm vốn sống nhất là trẻ được tự do hoạt động.
Mặt khác trong khi chơi trẻ được bắt chước lao đông của người lớn trẻ dân dần nắm bắt được một số kĩ năng lao động đơn giản và có tình cảm với nghề nghiệp của họ từ đó giúp trẻ thêm kính trọng người lao động
Nhưng làm thế nào để tổ chức hoạt động vui chơi ngoài trời thực sự có hiệu quả, lôi cuốn và hấp dẫn trẻ thực sự là một bài toán khó.Đã có nhiều giải pháp của một số tác giả đề cập đến vấn đề này như: Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi chơi tốt hoạt động ngoài trời ở trường mầm non Nga Hưng, Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi pháp huy tính tích cực khi tham gia hoạt động ngoài trời trường mầm non Hoa Hồng. Các giải pháp đã bộc lộ những ưu điểm và hạn chế
* Ưu điểm:
Giáo viên đã chủ động trong việc khai thác môi trường xung quanh để vận dụng vào hoạt động vui chơi ngoài trời cho trẻ được tốt hơn.
Các cháu ngoan và tích cực tham gia các hoạt động. Được sự quan tâm hỗ trợ nhiệt tình của các bậc phụ huynh về việc ủng hộ các nguyên vật liệu phục vụ cho hoạt động vui chơi ngoài trời
Được trang bị một số các đồ dùng, đồ chơi ngoài trời cho trẻ hoạt động.
* Hạn chế:
Khả năng chú ý có chủ định của trẻ còn kém, trẻ dễ dàng cuốn hút vào các hoạt động nhưng cũng nhanh chóng tự rút ra khỏi trò chơi nếu nó không còn hứng thú. Bên cạnh đó cơ sở vật chất,các khu vực chơi còn hạn chế. Các trò chơi còn chưa đa dạng phong phú.Đồ dùng cho trẻ hoạt động còn ít.
Một số phụ huynh vì điều kiện kinh tế, hoàn cảnh công việc nên chưa thật sự quan tâm đến con em mình
Từ những hạn chế trên tôi xin đưa ra:“Một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động chơi ngoài trời cho trẻ 5 tuổi
II. NỘI DUNG GIẢI PHÁP ĐỀ NGHỊ CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN
II.1.Nội dung giải pháp tác giả đề xuât
Mục tiêu của giáo dục mầm non là chăm sóc giáo dục trẻ phát triển toàn diện về mọi mặt.Mọi hoạt động học tập và vui chơi trong quá trình chăm sóc giáo dục trẻ ở trường mầm non đều đem lại cho trẻ những điều kì lạ và thần tiên.
Thông qua hoạt động ngoài trời trẻ được tiếp xúc gần gũi với thiên nhiên, hít thở bầu không khí trong lành đồng thời được khám phá, thỏa mãn trí tò mò của trẻ giúp trẻ học hỏi những điều mới,phát triển về thể chất toàn diện, thúc đẩy sự sáng tạo,giúp trẻ có thêm các kỹ năng xã hội, phát triển thái độ sống tích cực, cải thiện khả năng tập trung ,tăng cường kĩ năng vận động, gắn kết và yêu thiên …làm cho trẻ mạnh dạn tự tin hòa đồng đoàn kết với bạn bè qua đó nhằm phát triển toàn diện nhân cách, thể chất, ngôn ngữ cho trẻ. Sau đây là các giải pháp tổ chức hoạt động ngoài trời mang lại kết quả trong trường mầm non.
1.1 Giải pháp thứ nhất:: Xây dựng kế hoạch cụ thể, làm tốt công tác tự bồi dưỡng học hỏi để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ
Việc xây dựng kế hoạch cụ thể cho hoạt động ngoài trời cho trẻ là rất quan trọng. Từ kế hoạch đó tôi có thể chuẩn bị được chu đáo đầy đủ nội dung hoạt động cũng như đồ dùng cho trẻ hoạt động Căn cứ vào thời gian biểu hằng ngày và điều kiện thực tế ở trường như: diện tích sân chơi, số lượng lớp học, thời lượng của giờ chơi và đặc biệt là trình độ nhận thức của trẻ trong lớp tôi và các giáo viên trong khối đã lập kế hoạch tổ chức hoạt động chơi ngoài trời một cách hợp lý.Căn cứ vào đặc điểm tình hình cụ thể của trẻ trong lớp mình ,căn cứ vào kế hoạch hoạt động ngoài trời của khối tôi đã tiến hành xây dựng kế hoạch hoạt động vui chơi ngoài trời cho cho phù hợp với trẻ. Đồng thời thay đổi một cách linh hoạt sao cho phù hợp với từng chủ đề đang thực hiện.
Lựa chọn những nội dung phù hợp, sắp xếp theo từng chủ đề, từng mốc thời gian.Xác định thời gian, không gian, đồ dùng thiết bị và nguyên vật liệu gần gũi và sát thực với nội dung chơi.Tìm tòi những nội dung hoạt động chơi ngoài trời, những trò chơi vận động, trò chơi dân gian gắn với chủ đề, thiết kế những trò chơi sáng tạo, mới lạ phù hợp với độ tuổi của trẻ nhằm tạo cho trẻ hứng thú trong những giờ hoạt động ngoài trời và hiệu quả cao nhất.
Ví dụ: chủ đề trường mầm non thì tôi xây dựng nội dung quan sát có mục đích tập trung vào các đồ chơi, đồ dùng ngoài trời, còn chủ đề thực vật thì tập trung quan sát sự nẩy mầm phát triển của cây, một số loại cây quen thuộc với trẻ.Các trò chơi vận động cũng được lựa chọn cho phù hợp với từng chủ đề
Để nâng cao chất lượng hoạt động chơi ngoài trời cho trẻ thì yếu tố nghiệp vụ sư phạm và phương pháp dạy của người giáo viên là yếu tố hết sức quan trọng và cần thiết. Việc tổ chức một hoạt động chơi ngoài trời cho trẻ thành công, mang lại hiệu quả cao thì trước tiên người giáo viên phải có nghiệp vụ sư phạm tốt và phương pháp lên lớp tốt. Nhận thức được điều đó tôi luôn tự nhủ bản thân mình phải không ngừng học hỏi kinh nghiêm của những người đi trước cũng như những điều mới lạ, sáng tạo của những thế hệ sau mình để từ đó nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ và hiểu rõ hơn phương pháp giáo dục mầm non nói chung và các phương pháp tổ chức giờ hoạt động chơi ngoài trời nói riêng nhằm nâng cao chất lượng và đạt hiệu quả ở trẻ.
Bên cạnh đó nhà trường thường xuyên quan tâm đến việc bồi dưỡng chuyên môn giáo viên như: Bồi dưỡng cho những giáo viên còn yếu về chuyên môn, tổ chức những tiết mẫu cho giáo viên nắm bắt phương pháp,… Tôi luôn tham dự ghi chép đầy đủ các chuyên đề của trường mình và các trường bạn để có được một phương pháp dạy linh hoạt nhất tạo cho các hoạt động học, chơi trở nên nhẹ nhàng, thoải mái, hấp dẫn và lôi cuốn trẻ để trẻ phát huy hết khả năng, tính tích cực của mình.
Tôi thường xuyên đi dự giờ các tiết dạy khi nhà trường tổ chức các đợt thao giảng, thi giáo viên giỏi cấp trường và các tiết dạy của đồng nghiệp trong trường để từ đó học hỏi, rút ra những kinh nghiệm bổ ích cho bản thân.
Trong các buổi sinh hoạt chuyên môn của nhà trường, cùng với các chị em tôi luôn tích cực tham gia trao đổi với các chị em đồng nghiệp về những vướng mắc trong chuyên môn, từ đó chúng tôi cùng nhau bàn bạc và tìm ra những phương án tốt nhất để giải quyết những vấn đề đó. Tôi dành nhiều thời gian để tìm hiểu và tham khảo trên sách, báo, các tài liệu liên quan đến chương trình giáo dục mầm non để nắm chắc mục tiêu, nội dung giáo dục và kết quả mong đợi để tìm ra các phương pháp hướng dẫn trẻ hoạt động hiệu quả nhất.
Ngoài ra tôi thường xuyên tìm hiểu các thông tin trên mạng Internet được cập nhật hàng ngày, tôi khai thác những kiến thức mới, sưu tầm, các phương pháp giáo dục tiên tiến, các hình thức giảng dạy mới và phù hợp với tình hình thực tế tại địa phương để áp dụng trong công tác giảng dạy. Từ những kiến thức học hỏi được trên Internet kết hợp với vốn kinh nghiệm tôi tích lũy được qua thời gian chăm sóc và giảng dạy trẻ tôi luôn suy nghĩ để tìm ra những hình thức mới phù hợp với trẻ của lớp mình để vận dụng được hiệu quả nhất.
Là người nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục và gần gũi với trẻ nhất, người giáo viên cần nắm bắt được ý trẻ, tôn trọng ý kiến của trẻ dựa vào ý trẻ để giúp trẻ phát triển theo mục tiêu chương trình chăm sóc giáo dục mầm non mới.
Nhờ sự nỗ lực phấn đấu học hỏi không ngừng tôi đã tích lũy cho mình thêm nhiều kinh nghiệm kiến thức về xây dựng kế hoạch, tổ chức giờ hoạt động cho trẻ đặc biệt là trong giờ chơi, hoạt động ngoài trời lớp 5 tuổi của chúng tôi, giờ chơi của trẻ trở nên hấp dẫn, tính tích cực của trẻ được khai thác và phát huy tối đa.
( Hình ảnh 1- Giải pháp 1phần phụ lục)
1. 2. Giải pháp thứ hai: Sưu tầm, cải biên, đa dạng hoá các trò chơi giúp trẻ phát triển toàn diện ,đưa các trò chơi dân gian vào hoạt động ngoài trời cho trẻ.
Việc tìm tòi, học hỏi và sáng tạo những trò chơi hay, mới lạ, hấp dẫn để thu hút trẻ tham gia chơi là việc làm không thể thiếu của giáo viên, với những trò chơi trẻ đã từng được chơi hay đã biết cô có thể thay đổi tên trò chơi, luật chơi, cách chơi tạo nên sự mới lạ nhằm kích thích trẻ chơi.
Để các trò chơi ngoài trời thêm phần hấp dẫn và mới lạ phụ thuộc vào nghệ thuật dẫn dắt của mỗi giáo viên, trẻ sẽ vô cùng hứng thú khi chúng ta biết cách đưa trẻ vào các trò chơi quen thuộc nhưng với những cách giới thiệu mới mẽ gây được sự chú ý và tò mò của trẻ.
Ngoài việc tìm tòi, học hỏi những trò chơi hấp dẫn, mới lạ thì việc giáo viên tự thiết kế các trò chơi phù hợp với lứa tuổi, phù hợp với chủ đề là một việc làm hết sức cần thiết.Các trò chơi mới sẽ khiến trẻ hứng thú và mong chờ để được tham gia thay vì chúng ta cứ sử dụng các trò chơi cũ mà trẻ đã được chơi.
Hoạt động chơi ngoài trời là hoạt động mà trẻ được tham gia các trò chơi có luật nhằm phát triển toàn diện về các mặt. Để đạt được mục tiêu này thì người giáo viên cần đổi mới phương pháp, biết cách làm mới, tạo hứng thú để mang lại kết quả cao nhất khi tổ chức hoạt động.
* Các trò chơi phát triển giác quan:
- Chơi các trò chơi giác quan sẽ khuyến khích tư duy sáng tạo và tính tò mò ở trẻ, khi tham gia chơi các giác quan của trẻ sẽ được kích thích, trẻ sẽ tự xây dựng cho mình những kỹ năng trong các hoạt động, cuộc sống của trẻ.
- Một số trò chơi kích thích phát triển các giác quan của trẻ như :
+ Phát triển thính giác : Đoán xem tiếng động gì, tiếng kêu ở đâu, nghe tiếng gió thổi, lá rụng, chim hót…
+ Phát triển khứu giác : Ngửi hương thơm đoán tên loài hoa, mùi cỏ…
+ Phát triển thị giác : Ai tinh mắt, đoán cây qua lá…
+ Phát triển xúc giác : Chiếc túi kì diệu, chiếc hộp thần kì ..
* Ví dụ: Trò chơi “ Chiếc hộp thần kì ”.
- Mục đích:
+ Trẻ phát triển xúc giác qua việc sờ, nắm, phỏng đoán.
+ Phát triển vận động tinh ở bàn tay và các ngón tay.
+ Phát triển khả năng phán đoán, ghi nhớ có chủ đích.
- Chuẩn bị:
+ Hộp kín, đồ vật, tranh lô tô, rỗ đựng.
- Cách chơi cũ:
- Cô sẽ là người chọn đồ vật và miêu tả cho trẻ đoán tên đồ vật đó hoặc cô cho trẻ chọn đồ vật và đoán tên.
* Cải biên:
- Cách chơi:
Chọn 1 trẻ chơi chính, trẻ còn lại sẽ ngồi xung quanh. Trẻ chơi chính sẽ được quyền chọn đồ vật và miêu tả hình dạng đồ vật đó, các bạn xung quanh có nhiệm vụ đoán xem đồ vật đó là gì và chọn tranh lô tô trong rỗ và đưa lên.
- Luật chơi:
Trẻ chọn sai tranh lô tô sẽ bị phạt nhảy lò cò, trẻ chơi chính đoán sai đồ vật sẽ phải ra ngoài thay đổi lượt chơi chính cho bạn khác.
* Qua cách chơi mới thì hầu hết các trẻ được tham gia chơi, chính trẻ là người chủ chốt trong trò chơi và cô chỉ là người hướng dẫn, bao quát trẻ.
Không chỉ với những trò chơi mà qua việc dạo chơi, quan sát vườn thiên nhiên, quan sát bầu trời trẻ còn được quan sát, trò chuyện nhận xét và nói lên sự hiểu biết của mình qua sự gợi ý của cô.
Vd : Khi cho trẻ quan sát cây cô có thể hỏi trẻ :
+ Đây là cây gì?
+ Cây được trồng để làm gì?
+ Để cây lớn lên và phát triển ta cần phải làm gì ?
+ Bảo vệ cây bằng cách nào?
+ Quan sát xem có những cây nào giống với loại cây này ?
Trẻ tham gia trồng cây cùng cô, hằng ngày nhổ cỏ, tưới nước, chăm sóc cho cây trẻ sẽ quan sát và nhận ra được sự thay đổi phát triển ở cây mỗi ngày từ đó trẻ sẽ cảm thấy vui và yêu quý cây cối hơn, giúp trẻ mở rộng mối quan hệ, sự hiểu biết của mình về thế giới xung quanh, cách chăm sóc bảo vệ cây xanh…
Từ những lần trò chuyện với trẻ cô nắm được sự hiểu biết của trẻ đến đâu, kịp thời cung cấp những kiến thức mà trẻ còn thiếu hay uốn nắn những điều trẻ hiểu sai và như thế trẻ dễ dàng tiếp thu kiến thức từ cô một cách thoải mái, nhẹ nhàng, dần hình thành ở trẻ kĩ năng quan sát, ghi nhớ có chủ đích
* Trò chơi phát triển nhận thức:
Trò chơi phát triển nhận thức kích thích sự tò mò, tư duy của trẻ, khi trẻ tham gia chơi trẻ sẽ được tiếp xúc, trải nghiệm với đồ vật từ đó trẻ biết được đặc điểm, tính chất của những đồ vật đó.
Ví dụ: Khi chơi tự do, trẻ chơi với nước, cát, sỏi, đất đá trẻ sẽ biết được tính chất của từng sự vật, hiện tượng.
+ Chơi với nước : Nước giúp trẻ cảm thấy thoải mái, vui vẻ và thích thú. Chơi với nước trẻ sẽ được thư giản, giải trí vì nó không đòi hỏi hay bắt buộc trẻ phải hoàn thành bất cứ một nhiệm vụ nào.
Khi chơi với nước trẻ biết đong nước vào các chai, biết ước lượng thể tích nước, biết vật nào nổi vật nào chìm trong nước do sự nặng nhẹ khác nhau, biết nước có thể hoà tan một số chất hay nước thì chảy từ trên cao xuống… từ đó những khái niệm đơn giản về khoa học hay học toán dần được trẻ khám phá, ngôn ngữ của trẻ cũng từ đó mà phát triển hơn
+ Chơi với cát: Trẻ có được cảm giác sảng khoái khi chạm tay vào cát, bốc, nắm, miết tay trong cát hay đào bới, xúc,in, gạt… Khi chơi với các trẻ sẽ phát triển được khả năng sáng tạo của mình, trẻ thoải mái theo những suy nghĩ, sáng kiến của trẻ mà không cần bắt chước hay theo chỉ dẫn của người khác.
Khi chơi với cát trẻ sẽ biết cát có nhiều hạt nhỏ li ti, trộn với nước sẽ làm ướt cát và khi cát ướt có thể xây toà tháp, ngôi nhà làm những chiếc bánh hình vuông, hình tròn qua những chiếc ca, chén nhựa…
+ Chơi với sỏi : Trẻ biết hạt sỏi to hơn hạt cát, cứng, nhiều màu sắc có thể dùng để xếp các hình theo ý thích như : ngôi nhà, ông sao, bông hoa, hình tròn,…
+ Chơi với lá cây :trẻ có thể phân biệt được các loại lá tròn, dài, hình bầu dục, to, nhỏ khác nhau. Trẻ phát triển được vận động tinh qua trò chơi này đồng thời các kĩ năng cắt, xé, ghép, dán… cũng được luyện tập thành thạo. Trẻ có thể cắt, xé dán, xếp những chiếc lá cây thành hình những con vật hay đồ vật mà trẻ biết theo ý tưởng, sự tưởng tượng hay sáng tạo của trẻ như : Làm con trâu, con voi, đan lá thành mũ đội,…
Kích thích trí não của trẻ bằng các trò chơi có các chi tiết bí ẩn bắt buộc trẻ phải suy luận, phán đoán để tìm ra câu trả lời
+ Chơi giải mã sơ đồ: Trẻ biết đọc sơ đồ và tìm ra đường dẫn đến nơi cất giấu kho báu hoặc bé hãy tìm ra đường đi đến siêu thị hay bé hãy tìm đường về nhà.
* Trò chơi phát triển vận động:
Các trò chơi vận động luôn mang lại cho trẻ niềm đam mê và sự thích thú, ta dễ dàng nhận thấy rằng trẻ hoạt động tích cực nhất thông qua các trò chơi vận động. Tuỳ thuộc vào độ tuổi mà giáo viên đưa ra mục đích yêu cầu và mức độ chơi cho trẻ, giúp trẻ đạt được những kĩ năng cần thiết.
Trẻ được tham gia các trò chơi vận động với những đồ chơi có sẵn ở trường như : Cầu trượt, bập bênh, nhà banh,… trẻ hoạt động, leo trèo trên các đồ chơi, thiết bị ngoài trời ấy sẽ rèn cho trẻ sự khéo léo, nhanh nhẹn, dẻo dai của đôi tay và đôi chân.
Cô lưạ chọn và đưa các trò chơi vận động phù hợp với độ tuổi của trẻ vào giờ chơi, một số trò chơi sinh hoạt tập thể đơn giản, trò chơi sinh hoạt cộng đồng cũng rất thu hút trẻ như : trò chơi đoàn kết, trời nắng trời mưa, đổi chỗ cho bạn, cá sấu lên bờ, trèo lên xuống thang dây, đi trên cầu ván…Những lốp xe hơi bị bể có thể tận dụng để cho trẻ chơi nhảy bật hoặc bò chui, đi thăng bằng trên lốp xe….
*Trò chơi dân gian
Trò chơi dân gian mang tính tập thể cao, trẻ chơi theo nhóm qua đó trẻ sẽ có tinh thần đoàn kết, hợp tác trong vai chơi và nhiệm vụ chơi như : Rồng rắn lên mây, dung dăng dung dẻ, chi chi chành chành, nhảy dây, nhảy sạp, kéo co, nhảy bao bố, đi cà kheo….
+Trò chơi: Chi chi chành chành
* Cách chơi và luật chơi:
Số lượng trẻ chơi từ 3 trẻ trở lên, một trẻ hoặc cô đứng ra trước xòe bàn tay ra các trẻ khác giơ ngón trỏ ra chỉ và đặt vào lòng bàn tay người xoè. Trẻ xòe bàn tay đọc: Chi chi chành chành. Cái đanh thổi lửa. Con ngựa chết chương. Ba vương ngũ đế. Chấp chế đi tìm. Ù à ù ập.
Đọc đến chữ “ ập” trẻ xòe tay nắm lại, những trẻ đặt tay cố gắng rút tay ra thật nhanh để không bị bắt lại, trẻ nào rút không kịp bị nắm trúng thì sẽ phải thế chỗ cho trẻ xòe tay và cùng đọc bài đồng dao cho các bạn còn lại chơi.
+ Trò chơi: Ô ăn quan
Vẽ một hình chữ nhật chia đôi theo chiều dài và chia thành 5 hàng dọc cách khoảng đều nhau thành 10 ô vuông nhỏ, hai đầu hình chữ nhật ta vẽ 2 hình vòng cung nối vào 2 góc hình chữ nhật làm 2 ô quan lớn cho mỗi bên, đặt một viên sỏi lớn có hình và màu sắc khác nhau để dễ phân biệt hai bên, mỗi ô vuông đặt 5 viên sỏi nhỏ, mỗi bên có 5 ô. Hai trẻ chơi hai bên, oẵn tù tì trẻ nào thắng sẽ được đi trước, trẻ thứ nhất đi quan với nắm sỏi trong ô vuông nhỏ tùy vào trẻ chơi chọn ô, sỏi được rãi đều từng viên một trong những ô vuông có cả phần của ô quan lớn, khi đến viên sỏi cuối cùng ta bắt lấy ô bên cạnh và cứ thế tiếp tục đi quan. Cho đến khi viên sỏi cuối cùng được dừng cách khoảng là một ô trống, ta sẽ ăn những viên sỏi ở ô kế tiếp, tiếp theo đến lượt chơi của trẻ đối diện. Đến lượt đối phương đi quan cũng như trẻ đầu tiên, cả hai thay phiên nhau đi quan đến khi nào ăn được phần ô quan lớn và lấy được hết phần của đối phương. Nếu 1 trog 2 đã thua hết quan muốn tiếp tục chơi lại thì trẻ thua quan phải vay của trẻ thắng và từ đó tính thắng thua theo số lượng quan ăn được. Cách chơi ô ăn quan được nói lên rất đơn giản nhưng khi chơi ô ăn quan đã giỏi thì việc tính toán rất tài tình.
Qua những trò chơi hiện đại, trò chơi dân gian đã được cô cải biên về hình thức và nội dung và cách chơi giúp kích thích tư duy sáng tạo gây sự tò mò chú ý của trẻ giúp trẻ phát triển toàn diện về thể chất ,nhận thức ngôn ngữ ,trẻ mạnh dạn tự tin hòa đồng đoàn kết với bạn. .
( Hình ảnh 2,3,4,5,6,7,8,9,10,11- Giải pháp 2 phần phụ lục)
1.3. Giải pháp thứ ba: Tạo môi trường chơi thoải mái, tự do cho trẻ, quan tâm đến cá nhân trẻ tạo sự hứng thú tự tin cho trẻ khám phá khả năng của bản thân.
Môi trường cho trẻ hoạt động là nơi mà ở đó trẻ có thể hoạt động tích cực, đáp ứng được nhu cầu của trẻ, môi trường chơi hợp lý sẽ giúp trẻ tìm tòi, khám phá và phát hiện những điều mới lạ, hấp dẫn, các kiến thức, kỹ năng của trẻ sẽ được hình thành, củng cố và đa dạng hơn. Môi trường phù hợp, đa dạng, phong phú sẽ gây hứng thú cho trẻ và bản thân giáo viên, góp phần hình thành nâng cao mối quan hệ thân thiện, tự tin giữa giáo viên với trẻ, giữa trẻ với trẻ. Sự tập trung, tư duy ở trẻ nhỏ còn rất hạn chế, trẻ không thể tiếp thu kiến thức một cách khoa học, bài bản, có hệ thống như trẻ ở phổ thông, chính vì vậy giáo viên cần tạo cho trẻ một môi trường thật thoải mái để trẻ được hoạt động, trải nghiệm, vui chơi, từ đó trẻ có thể tiếp thu kiến thức một cách nhẹ nhàng, tự nhiên hơn. “ Trẻ học mà chơi, chơi mà học” qua chơi việc học của trẻ trở nên nhẹ nhàng và đạt hiệu quả cao hơn. Giáo viên nên chú ý tạo cho trẻ cảm giác thoải mái, bầu không khí vui tươi giữa cô và trẻ để buổi chơi đạt kết quả cao nhất.
Môi trường chơi thoải mái tự do ở đây chính là không gian chơi rộng rãi thoáng mát ,không khí trong lành chính vì vậy trường mầm non chúng tôi luôn tìm ra những giải pháp, sự mới mẻ, sáng tạo nhằm đáp ứng nhu cầu vui chơi của trẻ. Chúng tôi sắp xếp những đồ dùng, đồ chơi một cách thật khoa học và hợp lý tạo không gian rộng rãi cho trẻ được vui chơi thoải mái mà không bị gò bó, ngoài việc sắp xếp đồ dùng khoa học chúng tôi còn tân dụng những bức tường rào vẽ lên đấy những hình ảnh ngộ nghĩnh, đáng yêu tạo cho trẻ một không gian không khác gì ở công viên hay những khu vui chơi có quy mô. Nếu thiếu không gian vui chơi, trẻ sẽ mất đi sự linh hoạt một cách nghiêm trọng, ngôn ngữ phát triển chậm, từ đấy trẻ sẽ nhút nhát, khó hòa đồng và khó thích nghi với cuộc sống sau này. Không gì khiến trẻ thấy thoải mái, tự tin và vui vẻ hơn khi trẻ được chạm tay vào mọi thứ xung quanh và tự khám phá sự việc bằng các giác quan, cảm xúc của mình.
Hoạt động vui chơi dưới hình thức lấy trẻ làm trung tâm sẽ tạo điều kiện cho trẻ hoạt động tích cực, mạnh dạn, tự tin và hứng thú, dám thể hiện bản thân, cái tôi của .Trong quá trình hoạt động cô luôn lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ được tự nhận xét đánh giá, được cầm, sờ, nắn … tự nói lên ý kiến của mình. Cô luôn quan tâm, phát huy tính tích cực của trẻ trong khi chơi bằng cách khai thác kinh nghiệm thực tế của trẻ, tận dụng môi trường sẵn có và cho trẻ được thực hành nhiều nhất. Tạo được nhiều các tình huống cho trẻ phải suy nghĩ giải quyết tình huống đó và sáng tạo nhiều nội dung chơi, chủ đề chơi phong phú hơn. Giáo viên luôn hướng trẻ chơi theo một chủ đề thích hợp, mở rộng kỹ năng chơi và giao tiếp. Trẻ được hoạt động một cách tích cực nhất, từ đó gây nhiều hứng thú cho trẻ khi chơi.
Ví dụ trong mỗi giờ chơi cô sẽ cho trẻ quan sát những đồ dùng, dụng cụ mà cô đã chuẩn bị sau đó cô hỏi trẻ với đồ dùng này con có thể đưa ra ý tưởng trò chơi gì cách chơi như thế nào .Trên cơ sở ý kiến của trẻ cô sẽ khái quát và hướng trẻ đến trò chơi phù hợp
Với việc xây dựng một môi trường chơi tự do thoải mái góp phần tạo nên sự hứng thú tìm tòi khám phá của trẻ .Trẻ khám phá khả năng của bản thân bộc lộ sự tự tin hứng thú say mê tìm hiểu kiến thức khoa học xã hội .
( Hình ảnh 12,13,14,15,16- Giải pháp 3 phần phụ lục.)
1.4 Giải pháp thứ tư: Sử dụng các nguyên vật liệu mở, sẵn có ở địa phương nhằm tạo sự gần gũi, hứng thú của trẻ
Bên cạnh đó việc tận dụng các nguyên vật liệu mở, sẵn có tại địa phương có thể giúp chúng ta tổ chức nhiều hoạt động cho trẻ ở trường mầm non, nó đem lại hiệu quả cao cho trẻ trong việc phát triển trí tượng tượng, sáng tạo và cảm xúc cho trẻ. Ngoài ra, việc sử dụng các nguyên vật liệu mở giúp cho trẻ phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và có ý thức biết làm ra một số sản phẩm để phục vụ cho việc học tập và hoạt động vui chơi của trẻ. Bên cạnh đó việc sử dụng các nguyên vật liệu mở giúp trẻ ý thức được việc tiết kiệm mua sắm nguyên vật liệu, đồ chơi .Chúng tôi tận dụng các nguyên liệu như : Bìa các tông, chai nhựa, can nhựa, hộp sữa ,can dầu ,các loại giấy gói hoa, gói quà…. Tận dụng những nguyên liệu sắn có ở địa phương như vỏ ngao, vỏ hến, đá cuội, rơm khô , ống tre, lá cây , các loại hột hạt …Tất cả những nguyên liệu cần được sử lí làm sạch để đảm bảo an toàn không gây độc hại cho trẻ. Từ những nguyên liệu đó chúng tôi đã làm ra nhiều đồ dùng, đồ chơi cho trẻ hoạt động Trong các giờ hoạt động chơi ngoài trời tôi luôn khuyến khích trẻ sưu tầm và tự tạo ra một số nguyên vật liệu có sẵn trong trường để chơi như: Lá cây, cành cây khô, cát, sỏi,nắp chai ....
Ví dụ: Ở góc khám phá khoa học cô sử dụng nhiều nguyên liệu tái chế như vỏ chai ,vỏ can làm thành các đồ dùng, dụng cụ để trẻ chơi đong đo nước , đong đo cát .Trẻ dùng sỏi để xếp hình các con vật hoa lá khác nhau.Trẻ dùng lá khô sỏi đá để làm thí nghiệm vật chìm nổi trong nước.Cô dùng các ống tre làm thành đồ chơi khám phá dòng chảy của nước cho trẻ chơi.
Ở góc chơi sự kì diệu của gió trẻ có thể dùng các loại lá như lá dừa, lá cọ các loại giấy báo…để làm chong chóng để khám phá sự kì diệu của gió. Trẻ phát hiện khi có gió chong chóng có có thể quay được. Gió to chong chóng quay nhanh, gió bé chong chóng quay.
Ở góc chơi sự kì diệu của ánh sáng trẻ có thể dùng các loại giấy màu bòng kính dùng để gói hoa để làm thí nghiệm sự biến đổi màu sắc dưới ánh nắng mặt trời
Từ những nguồn nguyên liệu sẵn có này chúng tôi đã tạo ra cho trẻ rất nhiều đồ dùng đồ chơi sáng tạo .Đồng thời tôi cũng khuyến khích trẻ tự tìm nguyên liệu sẵn có trong trường như lá cây,cành cây khô, sỏi cát nắp chai để tạo thành đồ chơi theo ý tưởng của trẻ. Trẻ lớp tôi rất hứng thú say mê với những hoạt động này nó vừa mang tính vui chơi lại vừa giúp trẻ tiếp thu những kiến thức khoa học một cách tự nhiên nhẹ nhàng nhất.
( Hình ảnh 17,18- Giải pháp 4 phần phụ lục)
1. 5. Giải pháp thứ năm: Làm tốt công tác tuyên truyền với phụ huynh.
Với trẻ lứa tuổi mẫu giáo thì có hai môi trường chính đối với trẻ đó là gia đình và trường học, Giáo dục gia đình là giáo dục bằng tình cảm huyết thống không có 1 tổ chức nào thay thế được, với trẻ đây là môi trường thuận lợi nhất để trẻ hình thành và phát triển nhân cách vì vậy giáo dục gia đình là yếu tố không thể thiếu đối với trẻ nhỏ.
Ở trường mầm non, công tác tuyên truyền phối hợp với phụ huynh đóng vai trò quan trọng, để nâng cao chất lượng giáo dục nói chung cũng như giờ chơi, hoạt động ngoài trời nói riêng giáo viên cần làm tốt công tác tuyên truyền, phổ biến, tạo mối quan hệ mật thiết với gia đình trẻ. Tạo cơ hội cho gia đình trẻ và cộng đồng được tham gia vào các hoạt động xây dựng môi trường giáo dục trong nhà trường xây dựng mối quan hệ tích cực, phối hợp chặt chẽ với gia đình trong chăm sóc giáo dục trẻ
Qua giờ đón trả trẻ hay những buổi họp phụ huynh tôi phổ biến đến cho phụ huynh những kiến thức khoa học về nuôi dạy trẻ, tầm quan trong của giờ chơi, hoạt động ngoài trời đến sự phát triển ở trẻ, vì thế phụ huynh cần tạo điều kiện cho trẻ được tham gia vào các hoạt động vui chơi, cũng như hoạt động của gia đình, cung cấp cho trẻ những kiến thức về thế giới xung quanh.
Ví dụ như : Cho trẻ đi chơi công viên quan sát và trò chuyện cảnh vật, cây cối, hoa lá, quan sát các cô chú công nhân chăm sóc cho cây hay cho những con thú ăn… hay đi du lịch, siêu thị cùng gia đình.Qua những buổi đi chơi cùng gia đình đó trẻ cũng có thêm được một số hiểu biết về sự vật xung quanh không khác gì những giờ học trên lớp.
Không dừng lại ở đấy qua công tác tuyên truyền cô còn nhận được sự giúp đỡ, ủng hộ tự phụ huynh với những chiếc lốp xe cũ đã qua sử dụng, hay những mảnh gỗ thừa, những lon sữa, chai, lọ, can nhựa… để cô tận dụng vào làm những đồ chơi vận động, làm đồ dùng cho trẻ được hoạt động thoải mái .
Qua đây ta thấy được tầm quan trọng của công tác tuyên truyền đối với phụ huynh và cũng là một giải pháp không thể thiếu trong việc giáo dục trẻ.
( Hình ảnh 19,20- Giải pháp 5 phần phụ lục)
* Kết quả đạt được:
+ Đối với trẻ:
Trong suốt quá trình thực hiện đề tài, áp dụng các biện pháp vào giờ chơi, hoạt động ngoài trời cho trẻ cho số liệu trước và sau khi thực hiện các biện pháp có những chuyển biến tích cực trên trẻ như sau:
|
Nội dung
|
SL trẻ đạt
|
Đạt tỉ lệ
|
SL trẻ chưa đạt
|
Chiếm tỷ lệ
|
|
- Trẻ hứng thú vào các hoạt động
|
37
|
97,34%
|
1
|
2,66%
|
|
- Trẻ có tính tập thế, kỉ luật, hợp tác trong các hoạt động
|
36
|
94,7%
|
2
|
5,3%
|
|
- Trẻ mạnh dạn, tự tin
|
37
|
97,34%
|
1
|
2,66%
|
|
- Trẻ ham học hỏi, khám phá, trải nghiệm.
|
35
|
92,1%
|
3
|
7,9%
|
+ Đối với phụ huynh:
- Đa số các bậc phụ huynh đã nhận thức được tầm quan trọng của công tác giáo dục trẻ mầm non nói chung và vai trò của giờ chơi, hoạt động ngoài trời nói riêng trong việc giúp hình thành và phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ.
- Các bậc phụ huynh đã nhiệt tình phối kết hợp giúp giáo viên ủng hộ những nguyên vật liệu mở, sẵn có để cô làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ trong công tác giảng dạy và học tập của trẻ.
+ Đối với giáo viên:
Sau một năm thực hiện đề tài này bản thân tôi đã rút ra cho mình được rất nhiều bài học quý giá như: Kiến thức, chuyên môn, nghiệp vụ được nâng cao rõ rệt đặc biệt là tổ chức giờ chơi, hoạt động ngoài trời cho trẻ.Có nhiều kinh nghiệm hơn trong việc xây dựng kế hoạch, thiết kế nội dung ,tạo môi trường hoạt động cho trẻ. Có thêm nhiều kinh nghiệm trong công tác phối kết hợp với phụ huynh để tạo cho trẻ cơ hội phát triển toàn diện về mọi mặt.
Tôi nhận thấy sự thay đổi rõ rệt ở trẻ, chất lượng giờ hoạt động chơi ngoài trời được nâng lên, bản thân đã tích lũy được nhiều kinh nghiệm hơn trong việc thiết kế và tổ chức hoạt động cho trẻ. Trẻ trở nên thông minh nhanh nhẹn, tích cực và chủ động trong mọi hoạt động tìm tòi, khám phá thế giới xung quanh. Trẻ biết suy nghĩ và đặt ra nhiều câu hỏi cho cả cô và các bạn khác cùng suy nghĩ trả lời. Ngoài ra hoạt động chơi ngoài trời còn giúp trẻ giải tỏa căng thẳng, mệt mỏi, trẻ nhanh nhẹn và hoạt bát hơn, khi tham gia các hoạt động đều đặn và có sự phối hợp chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, trẻ sẽ phát triển thể chất một cách tối đa và cơ thể luôn có sức đề kháng cao.Trẻ dễ dàng nạp được lượng vitamin D qua quá trình chơi ngoài trời, hấp thụ được một lượng canxi lớn xây đắp cho xương rắn chắc và dẻo dai hơn.
Tham gia hoạt động chơi ngoài trời trẻ sẽ được tiếp xúc, tương tác với các bạn, trẻ sẽ linh hoạt, ít có biểu hiện trầm cảm, lo lắng, ngôn ngữ trẻ phát triển, do đó trẻ sẽ dễ hòa nhập hơn. Không những thế , trẻ còn hình thành được những phẩm chất tốt như khả năng phối hợp với các bạn, biết nhường nhịn, chơi cùng bạn và giúp đỡ bạn. Đó là niềm vui không chỉ dành cho các bậc cha mẹ mà còn là niền vui của cô giáo mầm non, của những người làm công tác giáo dục như tôi.
Sau quá trình thực hiện tôi còn rút ra được những kinh nghiệm cho bản thân như sau: Bản thân phải biết tìm tòi, học hỏi kinh nghiệm từ sách báo, mạng internet, chuyên môn và đồng nghiệp.Phải có kế hoạch cụ thể, phù hợp với độ tuổi cũng như tình hình thực tế của trường, lớp và trẻ.Trong quá trình tổ chức hoạt động cần sáng tạo, cải biên, đa dạng hoá các trò chơi tạo cho trẻ sự hứng thú, hấp dẫn khi tham gia chơi. Tạo được không gian chơi, môi trường chơi thoải mái, tự do cho trẻ.Trẻ luôn là mục tiêu, đóng vai trò chủ đạo và việc lấy trẻ làm trung tâm là vô cùng cần thiết.Đồng thời phải thu hút sự quan tâm sự ủng hộ, và phối hợp giúp đỡ từ các bậc phụ huynh thì việc xây dựng môi trường hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ sẽ đạt được hiệu quả tối đa nhất.
II.2 Tính mới, tính sáng tạo
1. Tính mới:
Có kế hoạch cụ thể, phù hợp với độ tuổi cũng như tình hình thực tế của trường, lớp và trẻ.
Các trò chơi được sáng tạo, cải biên, đa dạng hoá tạo cho trẻ sự hứng thú, hấp dẫn khi tham gia chơi.Đồ dùng đồ chơi tự tạo có nhiều đủ cho trẻ hoạt động.
Tạo được không gian chơi, môi trường chơi thoải mái, tự do cho trẻ.Luôn ưu tiên phân bổ thời gian cho hoạt động cá nhân với hướng dẫn mở và phương tiện mở giúp trẻ khám phá khả năng của bản thân việc lấy trẻ làm trung tâm là vô cùng cần thiết. Tạo trạng thái vui tươi, phấn khởi, nhanh nhẹn, tự tin cho trẻ ngay trong trường mầm non.
Có được sự ủng hộ, quan tâm và phối hợp từ các bậc phụ huynh.
2. Tính sáng tạo
Sáng tạo nhiều trò chơi, nhiều đồ dùng đồ chơi đủ cho trẻ hoạt động,hình thức chơi mới lạ thu hút sự tập trung chú ý của trẻ.
Thông qua các trò chơi giúp trẻ phát triển toàn diện từ thể chất đến tư duy, tính ham hiểu biết, phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của trẻ.Giúp trẻ tiếp thu kiến thức khoa học, tự nhiên ,xã hội một cách dễ dàng hơn .
Tạo nên điểm sáng, điểm tin cậy của phụ huynh là nơi để phụ huynh lựa chọn gửi gắm con em mình. Phụ huynh thấy được tầm quan trong việc cho trẻ tham gia các hoạt động ngoài trời.
II.3 Khả năng áp dụng nhân rộng
Giải pháp này đã được áp dụng tại trường mầm non Tiên Thắng mang lại hiệu quả cao. Giải pháp này có thể áp dụng ở các trường mầm non trong huyện mang lại hiệu quả cao đáp ứng nhu cầu khám phá của trẻ
II.4 Hiệu quả, lợi ích thu được do áp dụng giải pháp .
1. Hiệu quả kinh tế
Làm lợi cho phụ huynh một khoản lớn về kinh tế và thời gian . Giúp phụ huynh không phải mất thời gian đưa trẻ đến các khu vui chơi giải trí
Phụ huynh tham gia vui chơi cùng con cùng khám phá, trải nghiệm, giúp con tiếp thu kiến thức một cách tự nhiên thông qua các trò chơi.
Tăng cường sức khỏe, sự nhanh nhẹn của trẻ giảm nguy cơ mắc một số bệnh béo phì, tự kỉ….
2. Hiệu quả về mặt xã hội
Việc tổ chức hoạt động ngoài trời cho trẻ với môi trường phong phú hấp dẫn giúp trẻ có cơ hội khám phá bản thân ,kích thích sự tò mò ham hiểu biết của trẻ .Qua đó làm thay đổi tâm lý của trẻ, trẻ hứng thú tích cực đi học ở trường.
Tạo hiệu ứng tốt trong việc tuyên truyền ,thu hút trẻ đến trường . Thu hút phụ huynh ủng hộ nhiệt tình vào các hoạt động xây dựng cơ sở vật chất, môi trường giáo dục trong nhà trường xây dựng mối quan hệ tích cực, phối hợp chặt chẽ với gia đình và cộng đồng xã hội trong chăm sóc giáo dục trẻ
Nâng cao chất lượng công tác chăm sóc giáo dục của lớp ngày một đi lên.
Tạo môi trường hoạt động ngoài trời góp phần rất lớn đến công tác chăm sóc ,giáo dục trẻ phát triển một cách toàn diện. Mọi người trong xã hội cần quan tâm chăm sóc, giáo dục trẻ một cách khoa học, hợp lý sẽ mang lại cho thế hệ tương lai những nụ cười rạng rỡ trên khuôn mặt trẻ thơ. Trên đây:“Một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động chơi ngoài trời cho trẻ 5 tuổi Trong bài viết này phần nhỏ nói lên các giải pháp của chúng tôi song cũng không tránh khỏi thiếu sót, rất mong sự góp ý của hội đồng xét duyệt thi đua các cấp để công tác chăm sóc giáo dục của chúng tôi ngày càng tốt hơn góp phần to lớn vào công tác chăm sóc ,giáo dục trẻ hiện nay.
Xin trân trọng cảm ơn!